Boşanma Davasında Maddi Manevi Tazminat

Türk Medeni Kanunu evlilik birliğinin sona ermesiyle birlikte tarafların zarara uğraması durumunda maddi ve manevi tazminat alınabileceğini hükmetmiştir. Boşanma davasında maddi ve manevi tazminat kararının çıkması için bazı şartların yerine getirilmesi şartı konulmuştur. Tazminat eşlerden birinin daha az kusurlu olmasıyla hükmolunur. Daha kusurlu olan taraf, daha az kusurlu olan eşe tazminat ödemekle yükümlendirilebilir. Maddi zararlarla birlikte manevi zararların da söz konusu olması sebebiyle boşanmada manevi tazminat ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Kişilik haklarına saldırı, hakaret gibi çeşitli sebepler manevi zarar kabul görülmekte, tazminatla yaptırıma bağlanmaktadır.

Türk Medeni Kanunu 174. Maddesinde tazminat konusunu şöyle açıklamaktadır:

TMK 174. Madde: “Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir. Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakları saldırıya uğrayan taraf kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda para ödenmesini isteyebilir.”

Boşanma Davasında Maddi Tazminat

Boşanma hukuku maddi tazminat içeriğini eşlerden birinin boşanmaya bağlı olarak ekonomik alamda zarar görmesine bağlamıştır. Boşanma daha az kusurlu ya da kusursuz olan taraf, karşı taraftan boşanmayla birlikte ortaya çıkan ekonomik zararını karşılamasını talep edebilir. Maddi tazminat belirli şartlara bağlanılmıştır. Bu şartlar şöyledir;

• Evlilik birliğinin boşanma ile sona ermesi; evlilik gaiplik ya da ölüm gibi sebeplerle sona eriyorsa tazminat söz konusu olamaz. Maddi tazminat için eşlerin boşanmaya karar vermesi şartı aranır.
• Tazminat talebinde bulunulması; maddi tazminatın hükmedilmesi için eşlerden birinin bu yönde bir talep oluşturması şartı bulunur. Talep olmaması halinde tazminat kararından bahsedilemez.
• Eşin kusurlu olması; boşanma esnasında tazminat ödemekle yükümlendirilecek kişinin kusurlu olması gerekir. Sadakat yükümlülüğünü ihlal, şiddet, alkol – kumar vb. bağımlılıkların olması gibi haller kusur kabul edilir.
• Tazminat isteyen eşin daha az kusurlu ya da kusursuz olması; tazminat isteyen tarafın karşı tarafa oranla daha az kusurlu ya da kusursuz olması tazminat isteme hakkını doğurur. Söz konusu kusurların derecesi hâkim tarafından belirlenir.
• Evlilikle doğan ekonomik menfaatlerin boşanmayla son ermesi ya da zedelenmesi; evlilik ile birlikte ortaya çıkan ekonomik menfaatler boşanma ile birlikte eşlerden birini ekonomik olarak zedeliyorsa ekonomik mağduriyete uğrayan eş maddi tazminat talep edebilir.

Maddi tazminat belirli şartlara bağlanmıştır. Boşanmada maddi tazminat hakkı kadar maddi tazminat miktarı da önemli bir konudur. Boşanma esnasında tarafların kusurları, talepleri, evlilik süresi, eşlerin maddi durumu gibi kıstaslar tazminat miktarının belirlenmesinde etkili rol oynar.

Boşanma Davasında Manevi Tazminat

Boşanmada manevi tazminat evlilik birliğinin sona ermesiyle birlikte ortaya çıkar. Kişilik haklarına saldırı, hakaret, psikolojik şiddet, elem ve keder gibi sebepler manevi tazminatın konusudur. Kişilik haklarına saldırı yapılan ve ruhu zedelenen eş, kusurlu eşe karşı manevi tazminat talep edebilir. Taraflardan biri bu yönde bir talep oluşturmazsa manevi tazminat boşanma esnasında söz konusu edilemez. Talep ile birlikte hak kazanılır. Ancak manevi tazminat davası bazı şartlara dayandırılmıştır. İşte şartlar;

• Boşanma kararının alınması
• Manevi tazminat talebi
• Tazminat istenilen tarafın kusurlu olması
• Tazminat talep eden kişinin kişilik haklarının zedelenmiş olması
• Tazminat talep eden kişinin karşı tarafa oranla daha az kusurlu ya da kusursuz olması

Kişilik haklarının ihlal edilmesi ve zedelenmesi manevi tazminatın esas koşullarından biri kabul edilir. Mahkeme, manevi tazminat talebinde bulunan kişinin yaşadığı psikolojik çöküntüye dair kanaat oluşturmuşsa eğer kusurlu olan taraf manevi tazminat ödemekle yükümlendirilir. Manevi tazminat miktarı ekonomik, ödeme gücü, sosyal statü, kişilik haklarına yapılan saldırının durumuna göre talep oluşturulması halinde belirlenir.

Anlaşmalı Boşanma Davasında Maddi – Manevi Tazminat Talep Edilebilir Mi?

Anlaşmalı boşanma protokolü yapan ve çekişmesiz şekilde boşanmaya karar veren eşler tazminat talep etme hakkına sahiptir. Ancak bilinmesi gereken detaylar vardır: Anlaşmalı boşanmalarda mahkeme taraflarda kusur şartı aramaz. Dolayısıyla anlaşmalı boşanmada maddi ya da manevi tazminat talep edilmesi halinde yine kusur tespiti yapılmamaktadır. Özetle; eşler tıpkı boşanmada olduğu gibi tazminat konusunda da anlaşmaya varmalıdır. Taraflardan biri tazminat miktarını belirleyerek talep oluşturmalı, diğer taraf ise bu talebi kabul etmelidir. Kabul edilmemesi ya da anlaşmazlık yaşanması halinde boşanma çekişmeli boşanma davasına dönüşebilir.