Boşanmada Mal Paylaşımı Nedir?

Boşanmada Mal Paylaşımı Nedir?

Boşanmada mal paylaşımı boşanma hukuku düzenlemelerinden biri olup boşanma davası ile birlikte açılamaz, ayrı bir dava olarak açılır. Evlilik birliğinin sarsılması, şiddetli geçimsizlik gibi çeşitli sebeplerle boşanan ya da boşanmak üzere davası görülen tarafların evlilik içinde edindiği malların eşit paylaşımı için mal paylaşım davası açmalıdır. Mal paylaşım davası boşanmanın kesinleşmesini bekleyen bir dava türüdür. Önce boşanma gerçekleşir, neticeye bağlanır akabinde ise mal paylaşım davası görülmek üzere dava başlar.

Türk Medeni Kanunu 01.01.2002 tarihini esas kabul eder. Bu tarihten öncesi birinci, sonrası ise ikinci dönem kabul edilir. Her iki dönemin hukuki içeriği farklılık gösterir.

Birinci Dönem: 01.01.2002 tarihinden önce edinilmiş mallar üstüne kayıtlı olan kişiye aittir. Bu tarihten önce yürürlükte olan kanuna göre eşler arasında Mal Ayrılığı Rejimi kabul görmekteydi.

İkinci Dönem: 01.01.2002 tarihinden sonraki dönem şimdiki dönemi de ifade eder. Şu an yürürlükte olan Türk Medeni Kanunu evlilik birliği içinde edinilmiş malların eşler arasında eşit paylaşımını esas alır. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi kapsamında boşanma ile birlikte mallar eşitçe paylaşılır.

*Birinci ve ikinci dönemlerle ilgili temel kural evlenmeden önce alınan mallar kimin üstüne kayıtlıysa o kişiye aittir ve “kişisel mal” sıfatıyla paylaşıma dahil edilmez.

*İkinci dönem mal paylaşım davalarında evlilik içerisinde edinilen malların paylaşımı yarı yarıya gerçekleştirilir ancak istisnai durumlar söz konusu olabilir.

Boşanmada Mal Paylaşımı Dava Türleri

Boşanma davası kesinleştikten sonra başlayan mal paylaşım davasında üç farklı talep bulunur. Bu talepler şöyledir;

  • Katılma alacağı: Evlilik birliği içerisinde edinilmiş mallara diğer eşin eşit oranda hak sahibi olmasıdır. Hak, katılma alacağı davası açılarak talep edilebilir.
  • Katkı payı alacağı: Eşlerden birinin diğer eşe ait mala az ya da hiç karşılık almaksızın yaptığı katkılardır. Bu katkılar katkı payı alacağı davası ile talep edilebilir.
  • Değer artış payı alacağı: 4721 sayılı Medeni Kanun’u katkı payı alacağı kavramını 01.01.2002 tarihinde “değer artış payı” olarak düzenlemiştir. Bu düzenlemeye göre eşlerden birinin diğerinin malına yaptığı katkı malda değer artışına sebep olmuşsa paylaşım esnasında katkı oranı kadar alacak sahibi olur.

Boşanma hukuku mal paylaşımı, tazminat, nafaka gibi birçok konuyu düzenlemektedir. Taraflar mal paylaşımı için evlilik birliği içerisinde edindiği mal üzerinden talep oluşturabilir. Evlilikten önce edinilmiş mallar taraflar için dava konusu edilemez. Eşit mal paylaşımı kuralı için ise bazı temel esaslar uygulanır.

Boşanma esnasında mal paylaşım esasları

  • Boşanmada mal paylaşımı gerçekleştiğinde her eş evlilik öncesi sahip olduğu kişisel malları geri alır. Kişisel mallar eşe ait olan, miras kalan, karşılıksız kazanılan malvarlıkları; üçüncü kişilerden doğan manevi tazminat alacakları, kişisel kullanıma ait olan eşyalar, satış ya da takas gibi işlemler sonucunda edinilen para ve benzeri değerlerdir.
  • Evlilik içerisinde edinilmiş mallar yarı yarıya paylaştırılır. Edinilmiş mallar TMK ile şöyle tanımlanmıştır: Çalışmanın karşılığı olan edinimler, kişisel mal gelirleri (malın kendisi değil ancak maldan elde edilen gelir. Bkz: Kira geliri), Sosyal yardım, sendika, kurum vb. yerlerden gelen ödemeler; çalışma gücünün kaybedilmesi sonucunda elde edinilen maddi tazminatlar (örneğin, iş kazası sebebiyle elde edilen tazminat ödemesi) edinilmiş mallar kapsamında değerlendirilir.
  • Edinilmiş mallar evlilik birliği içerisinde edinilen her türlü mal varlığı olmayabilir. Eşler mal rejimi sözleşmesi yaparak bu konuda ortak karara vararak hangi malların edinilmiş mal sayılabileceğini belirleyebilir.
  • Mal paylaşım sürecinde menkul ve gayrimenkul malların değeri mahkeme kararına en yakın dönemdeki değerlere göre belirlenir. Yasal faiz ise mahkeme karar tarihinden itibaren işler.
  • Mal paylaşımı esnasında eşlerden birinin bir malı kişisel mal olduğunu iddia etmesi söz konusuysa iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. İspat edilemezse kişisel değil edinilmiş mal olarak kabul edilir ve paylaşıma dahil edilir.
  • Kişisel mallar ile edinilmiş mallar arasında istisnai durumlarda denkleştirme yapılması gerekebilir. Eşlerden birine ait kişisel malın borcu ya da zararı evlilik birliği içerisinde edinilmiş mallar ile ödenmişse mal paylaşımı esnasında denkleştirme istenebilir.

Mal Paylaşım Davası Zamanaşımı

Mal paylaşım davası açma süresi boşanma kesinleştikten itibaren 10 yıl içerisinde açılmalıdır. 10 yıl sürenin aşılması halinde taraflardan herhangi biri mal paylaşım talebinde bulunma ya da dava açma hakkına sahip değildir. Boşanma davası sürerken ayrıca mal paylaşım davası açılabilir ancak böyle durumlarda mahkeme boşanma davasının neticelenmesini beklemekte ve zamanaşımı riskini ortadan kaldırmaktadır.

Boşanma davalarında aile ve boşanma hukuku konusunda uzman avukatlarımızdan randevu talep ederek hukuki destek alabilirsiniz.